Appelazijn en gezondheid: feiten, fabels en de nieuwste wetenschap

Gewichtsverlies: nuance

Een veel geciteerde RCT (BMJ Nutrition, 2024) claimde spectaculaire resultaten — tot 8 kg gewichtsverlies in 12 weken. Deze studie is op 23 september 2025 volledig gerectificeerd wegens ernstige methodologische problemen (BMJ Group, 2025). Deze cijfers zijn dus onbetrouwbaar en mogen niet meer gebruikt worden.

Wat blijft er over? Een recente meta-analyse van RCT’s liet zien dat appelazijn leidt tot kleine maar statistisch significante dalingen in gewicht, BMI en soms middelomtrek na 4–12 weken gebruik, vooral bij doseringen rond de 30 mL/dag (Arjmandfard et al., 2025). De effecten zijn bescheiden en heterogeen, maar reëel genoeg om als klein steuntje bij leefstijlverandering te gelden.

Ook andere studies laten zien dat appelazijn kan bijdragen aan een sneller verzadigingsgevoel en een lichte reductie in calorie-inname (Darzi et al., 2014; Liljeberg & Björck, 2005; Kondo et al., 2009). In een Japanse RCT verloren deelnemers die 1 eetlepel ACV per dag gebruikten gemiddeld 1,2 kg na 12 weken, en degenen die 2 eetlepels gebruikten 1,7 kg (Kondo et al., 2009).

Bloedsuiker en diabetes type 2

In een tijd waarin type 2-diabetes steeds vaker voorkomt, is elk veilig aanvullend middel interessant. Studies tonen dat azijn de insulinegevoeligheid kan verbeteren en de postprandiale bloedsuiker kan verlagen na koolhydraatrijke maaltijden (Johnston, Kim, & Buller, 2004; Östman et al., 1995; Liatis et al., 2010; Lim et al., 2016).

Een kleine studie rapporteerde bovendien dat het innemen van 2 eetlepels appelazijn voor het slapengaan de volgende ochtend de nuchtere bloedsuiker met 4% verlaagde bij mensen met diabetes (White & Johnston, 2007). Dit effect is beperkt, maar wel relevant in de context van chronische hyperglycemie.

Hartgezondheid

Verkennende studies bij dieren laten zien dat appelazijn gunstig kan werken op cholesterol- en triglyceridenniveaus (Budak et al., 2011; Kondo et al., 2009; Shishehbor et al., 2008). Daarnaast zijn er aanwijzingen dat het zelfs de bloeddruk zou kunnen verlagen (Imagawa et al., 2001; Kondo et al., 2001).

De effecten bij mensen zijn wisselend en nog niet overtuigend, maar de richting is veelbelovend.

Veiligheid

Appelazijn is niet ongezond, mits verstandig gebruikt: altijd verdunnen om schade aan tanden en slokdarm te voorkomen, en voorzichtig bij mensen met gastroparese of ernstige reflux. Casuïstiek beschrijft zeldzame, maar ernstige letsels bij geconcentreerde inname.

Samengevat

Appelazijn is geen wondermiddel, maar het bewijs ondersteunt kleine voordelen voor bloedsuiker, hartgezondheid en gewichtsbeheersing. Het meest onderzochte doseringsbereik is 15–30 mL per dag. Claims van extreem gewichtsverlies zijn onjuist (intrekking BMJ RCT), maar het totaalbeeld bevestigt dat appelazijn een veilig, bescheiden, aanvullend hulpmiddel kan zijn bij een gezonde leefstijl.

Referenties

1. Arjmandfard, D., et al. (2025). Effects of apple cider vinegar on glycemic control and insulin sensitivity: A systematic review and dose–response meta-analysis. Frontiers in Nutrition. https://doi.org/10.3389/fnut.2025.1528383
2. Budak, N. H., Aykin, E., Seydim, A. C., Greene, A. K., & Guzel-Seydim, Z. B. (2011). Effects of apple cider vinegars produced with different techniques on blood lipids in rats. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 59(12), 6638–6644. https://doi.org/10.1021/jf104912h
3. Darzi, J., Frost, G. S., & Robertson, M. D. (2014). Effects of vinegar on satiety: A systematic review. International Journal of Obesity, 38(5), 675–681. https://doi.org/10.1038/ijo.2013.149
4. Imagawa, T., Hiramatsu, M., & Matsuda, H. (2001). Vinegar intake reduces blood pressure in spontaneously hypertensive rats. Bioscience, Biotechnology, and Biochemistry, 65(12), 2690–2694. https://doi.org/10.1271/bbb.65.2690
5. Johnston, C. S., Kim, C. M., & Buller, A. J. (2004). Vinegar improves insulin sensitivity to a high-carbohydrate meal in subjects with insulin resistance. Diabetes Care, 27(1), 281–282. https://doi.org/10.2337/diacare.27.1.281
6. Kondo, T., Kishi, M., Fushimi, T., Ugajin, S., & Kaga, T. (2009). Vinegar intake reduces body weight, body fat mass, and serum triglyceride levels in obese Japanese subjects. Bioscience, Biotechnology, and Biochemistry, 73(8), 1837–1843. https://doi.org/10.1271/bbb.90231
7. Kondo, T., Kishi, M., Fushimi, T., & Kaga, T. (2001). Acetic acid upregulates the expression of genes for fatty acid oxidation enzymes in liver to suppress body fat accumulation. Journal of Nutrition, 131(7), 1973–1977. https://doi.org/10.1093/jn/131.7.1973
8. Liatis, S., Grammatikou, S., Poulia, K. A., et al. (2010). Vinegar reduces postprandial hyperglycemia in patients with type 2 diabetes. Diabetic Medicine, 27(3), 355–357. https://doi.org/10.1111/j.1464-5491.2009.02908.x
9. Liljeberg, H., & Björck, I. (2005). Delayed gastric emptying rate may explain improved glycaemia in healthy subjects to a starchy meal with added vinegar. European Journal of Clinical Nutrition, 59(7), 983–988. https://doi.org/10.1038/sj.ejcn.1602197
10. Lim, J., Henry, C. J., & Haldar, S. (2016). Vinegar as a functional ingredient to improve postprandial glycemic control. Human Nutrition & Metabolism, 11(2), 74–79. https://doi.org/10.1016/j.clnesp.2016.02.001
11. Östman, E., Granfeldt, Y., Persson, L., & Björck, I. (1995). Vinegar supplementation lowers glucose and insulin responses and increases satiety after a bread meal in healthy subjects. European Journal of Clinical Nutrition, 49(9), 613–619. PMID: 7796781
12. Shishehbor, F., Mansoori, A., Sarkaki, A., Jalali, M. T., & Latifi, S. M. (2008). Apple cider vinegar modulates lipid profile in normal and diabetic rats. Pakistan Journal of Biological Sciences, 11(23), 2634–2638. https://doi.org/10.3923/pjbs.2008.2634.2638
13. White, A. M., & Johnston, C. S. (2007). Vinegar ingestion at bedtime moderates waking glucose concentrations in adults with well-controlled type 2 diabetes. Diabetes Care, 30(11), 2814–2815. https://doi.org/10.2337/dc07-1062
14. BMJ Group. (2025, September 23). Retraction notice: Apple cider vinegar and weight loss RCT. BMJ Nutrition, Prevention & Health. Retrieved from https://www.bmj.com